شنا برای مادران باردار بله یا خیر؟

مادارنه : شنا در طول دوران بارداری بی‌خطر است اما باید قبل از شروع هر فعالیت ورزشی از جمله شنا، از سلامت بدن خود و جنین توسط پزشک معالج اطمینان حاصل کنید.

دکتر مینا موحدی، پزشک جراح و متخصص بیماری‌های زنان و زایمان و نازایی و عضو انجمن ناباروری:
تابستان و گرمای آن شاید بیش از هر فعالیت ورزشی ما را به سوی استخر و شنا سوق دهد. اما شنا جدا از اینکه یک ورزش مفرح عمومی است، یک فعالیت مطلوب برای مادران باردار نیز تلقی می‌شود. در حقیقت شنا در فهرست ورزش‌های دوران بارداری، پس از پیاده‌روی در صدر ورزش‌های مناسب دوران بارداری قرار دارد و ‍س از آن تمرین‌های کششی، تمرینات تنفسی و آرام‌سازی و کلاس‌های ایروبیک سبک و حرکات موزون یوگا در این فهرست قرار دارند. با توجه به اینکه تغييرات آناتوميك و فيزيولوژيك دوران بارداری باعث ايجاد مشكلاتی برای مادر در اين دوران می‌شود، شنا می‌تواند به آرامی قدرت عضلانی و عملکرد را بهبود ببخشد. شنا یکی از مهم‌ترین ورزش‌های مفید در بارداری است چون هیچ فشار، استرس و کشش اضافی را به بدن تحمیل نمی‌کند و از بدن در برابر وزن، محافظت می‌کند. همچنین از صدمه و رگ‌به‌رگ شدن عضلات در هنگام ورزش نیز پیشگیری می‌کند.
 
خود را با شنا تقویت کنید
علاوه بر این، انجام هرگونه ورزش هوازی مثل شنا در دوران بارداری منجر به تقویت قلب و گردش بیشتر جریان خون در بدن می‌شود و سطح اکسیژن را در خون افزایش می‌دهد. برای بسیاری از زنان، شنا در دوران بارداری علاوه بر تسکین بیماری صبحگاهی مثل تهوع، احساس خوبی را نیز به همراه می‌آورد. باعث بهبود گردش خون، تقویت عملکرد قلب و ریه، افزایش قدرت عضلات، کاهش تورم و احتباس مایعات در بدن، سوزاندن کالری، بهبود خواب، تسکین درد  و کاهش خستگی می‌شود. شنا همچنین می‌تواند با قوی کردن عضلات کف لگن، ساق پا و شکم به زایمان‌ طبیعی کمک کند.
 
سبک شوید
شنا، جزو آن دسته از فعالیت‌های ورزشی است که احتمال آسیب در حین انجام آن کم است؛ به دلیل اینکه وقتی شخص در آب قرار می‌گیرد، وزنش به 10درصد وزن واقعی می‌رسد. راه رفتن در آب فشار کمتری بر مفاصل پا، زانو و ران وارد می‌کند و غوطه‌ور شدن در آن باعث کاهش تورم در بازوها و پاها می‌شود.
 
استرس خود را کاهش دهید
شنا در آب به شدت باعث کاهش استرسی که روی سیستم عضلانی اسکلتی بدن تاثیر می‌گذارد، می‌شود. از وزن جنین حمایت می‌کند و در نتیجه مادر فشار کمتری در ناحیه کمر احساس می‌کند. همچنین شنا، باعث پمپاژ بهتر خون توسط قلب می‌شود و تورم (ادم)  مربوط به حاملگی را کاهش می‌دهد.
 
خنک بمانید
در اکثر فعالیت‌های ورزشی معمولا در طول فعالیت، دمای بدن افزایش می‌یابد. افزایش درجه حرارت بدن می‌تواند میزان رشد جنین را محدود کند. اما هنگام شنا، دمای بدن کمتر از زمانی است که فرد خارج از محیط آب ورزش می‌کند. آب بدن را خنک نگه می‌دارد و از ورم جلوگیری می‌کند. به‌خصوص در ماه‌های گرم تابستان که بدن را از گرما محافظت می‌کند.
 
حتما با پزشک مشورت کنید
اگر قبل از بارداری، خانم باردار به طور منظم شنا می‌کرده، می‌تواند مثل روال معمول به فعالیت خود ادامه دهد. اگر هم قبلا هرگز ورزش نمی‌کرده‌، شنا در طول بارداری بی‌خطر است اما باید قبل از شروع هر فعالیت ورزشی حتی شنا، از سلامت بدن خود و جنین توسط پزشک معالج اطمینان حاصل کند. باید علایم حیاتی قلب جنین و وضعیت آن و همچنین مادر توسط پزشک معاینه و بررسی شود. در صورت موافقت پزشک، پیشنهاد می‌شود که این فعالیت ورزشی به آرامی شروع شود و به تدریج جلسات آن تا 30 دقیقه افزایش یابد. فقط باید زنان باردار مطمئن باشند که علائم هشداردهنده‌ای برای توقف تمرین ندارند.
 
سه ماهه اول: نوشیدن مایعات را فراموش نکنید
در سه ماهه اول بارداری شنای صبحگاهی می‌تواند حالت تهوع را کاهش دهد و در ساعات باقی روز باعث احساس شادی و سرحالی در مادر شود. به این ترتیب که اگر صبح‌ها شنا یا فعالیت ورزشی ملایم انجام شود و در کنار آن آب و مایعات شیرین هر 20 دقیقه حداقل 250 سی‌سی (یک لیوان سرپر) نوشیده شود و بعد از اتمام فعالیت نیز همین مقدار آب یا مایعات مصرف شود، احساس سرخوشی و سرحالی بیشتری را کسب می‌کنند.
 
سه ماهه دوم: مایوی بارداری تهیه کنید
در سه ماهه دوم بارداری اگرچه می‌توان به شنا ادامه داد اما اگر مشکل پزشکی از نظر جفت قدامی، خونریزی واژینال، کمردرد و اسپاسم‌های تکرارشونده در رحم وجود دارد، باید قبل از شنا یا هر فعالیت ورزشی حتی سبک، با پزشک این مساله در میان گذاشته شود. ضمن اینکه در این دوران حتما مادران باردار باید از مایو بارداری برای شنا استفاده کنند.
 
سه ماهه سوم: مراقبت را جدی‌تر بگیرید
در سه ماهه سوم ورزش‌های نرمشی و آرام‌سازی در آب مانند غوطه‌ور شدن و معلق ماندن در آن بسیار مفید است منتها در این دوران باید حتما در موقع ورود یا خروج از استخر، مراقبت‌های لازم جهت جلوگیری از سقوط از روی پلکان یا افتادن در نواحی لغزنده صورت بگیرد.
 
چند نکته برای جلوگیری از مشکلات احتمالی شنا در دوران بارداری

۱. گرچه شنا در طول بارداری یک ورزش ایده‌آل است، اما احتیاط بسیار مهم است. به عنوان مثال، اگر مادر باردار دچار سرگیجه، کوتاه شدن تنفس، درد سینه، سردرد، خستگی، ضعف عضلانی، درد ساق پا، کاهش حرکت جنین، احساس ضعف عمومی در بدن و همچنین فشار خون بالا، تورم مفصل مچ پا، درد شکمی، ضربان قلب نامنظم، انقباض رحم، خونریزی واژینال و... شد، بلافاصه باید تمرین را متوقف کرده و به پزشک مراجعه کند.
۲. حتما باید سلامت آب برای جلوگیری از انتقال بیماری‌های ناشی از آن مورد بررسی قرار گیرد.
۳. در دوران بارداری مركز ثقل نيروی وزن بدن به طرف جلو تغيير محل می‌دهد؛ بنابراین هنگام راه رفتن روی سطوح لغزنده از جمله عرشه استخر و هنگام بالا و پایین رفتن از پله‌ها باید مراقب لازم انجام شود.
4. ورزش در آب‌های گرم‌تر از دمای طبیعی بدن می‌تواند زیان‌آور باشد. ضربان قلب در دوران بارداری به طور طبیعی بالاتر است بنابراین باید از شنا در محیط آبی که دمای آن بالاتر از درجه حرارت بدن است، اجتناب کرد و از انجام حرکت‌های سرعتی نیز که موجب افزایش دما می‌شود، جلوگیری شود.
۵. در بسیاری از موارد هنگامی که مادر باردار در آب است، توجه خاصی به نوشیدن آب نمی‌کند اما برای پیشگیری از کم‌آبی بدن، حتما باید قبل و بعد از شنا آب نوشید. می‌توان یک بطری آب همراه خود برد و در لبه استخر گذاشت تا در طول جلسه شنا در طول فواصل زمانی، جرعه‌ای از آن نوشیده شود. باید توجه داشت که در هوای گرم، نیاز به نوشیدن آب افزایش پیدا می‌کند.
6. نباید برای مدت طولانی در آب ماند و حتما هر 15 الی 20 دقیقه باید به بهانه نوشیدن آب و مایعات از محیط استخر بیرون آمد.
7. هنگام شنا باید از انجام حرکت‌های پروانه و کرال پرهیز و صرفا به غوطه‌ور شدن در آب اکتفا شود.
۸. هم خانم‌های باردار و هم سایر افراد استفاده‌کننده از استخر، حتما باید قبل از ورود به استخر دوش آب ولرم گرفته و با صابون بدن خود را شستشو دهند.
۹. پس از شنا هم باید دوش گرفت و با استفاده از صابوهای دتول تمام بدن و به خصوص ناحیه تناسلی، سوراخ‌های بینی و گوش را شستشو داد.
 
یک پرسش: آیا می‌توان در آب کلردار شنا کرد؟
در کل شنا کردن مادران باردار در استخرهایی که حاوی کلر است، اشکالی ندارد چون اگر آب حاوی این ماده نباشد، احتمال ابتلا به عفونت بیشتر می‌شود. با این حال شنا در استخرهای روباز نسبت به استخرهای سرپوشیده ارجحیت دارد.
 
عامل انتقال عفونت نباشید!
نکته حائز اهمیت در مورد شنا در استخرهای عمومی در دوران بارداری این است که باید مراقب انتقال عفونت در استخرها باشیم. با توجه به اینکه اغلب زنان باردار دچار عفونت داخلی واژینال هستند، حتما باید عفونت را درمان کنند و سپس برای شنا به استخر بروند. زنان باردار مبتلا به عفونت، معمولا به دلیل به دلیل ترس از مصرف داروهای شیمیایی یا توصیه اطرافیان، از داروهای شیمیایی تجویز شده استفاده نمی‌کنن؛ در نتیجه عفونت واژن به قوت خود باقی است و شنا در چنین شرایطی می‌تواند باعث انتقال عفونت به سایرین شود.
 
نکته آخر
اگرچه هر خانم بارداری می‌تواند به طور متوسط 30 دقیقه یا بیشتر فعالیت ورزشی در روز داشته باشد ولی در صورتی که به دلایل پزشکی فعالیت ورزشی ممنوع شده باشد، تنها تحت ‌نظر پزشک و با مجوز او می‌تواند این فعالیت‌ها را در برنامه روزانه خود داشته باشد.
البته بسیاری از پزشکان به خانم‌های بارداری که سابقه سقط مکرر در آنها وجود دارد، استراحت مطلق می‌دهند در حالی که این مساله می‌تواند عوارض زیادی مثل احتمال ایجاد لخته، ترومبوز خونی، آمبولی و افسردگی را ایجاد کند. اگر سقط ناشی از مشکلات کروموزومی یا مسائل دیگر باشد، شنا کردن در آب یا غوطه‌ور شدن در آن برای زنان باردار مناسب است. اما اگر عامل موثر در بروز سقط نارسایی دهانه رحم یا خونریزی واژینال به دلایل ناشناخته باشد و فرد مرتب دچار لکه‌بینی شود، علاوه بر اینکه باید از فعالیت زیاد پرهیز شود، شنا کردن نیز به این زنان توصیه نمی‌شود. علاوه بر این کسانی که دچار عوارض عفونی بارداری مثل تب هستند نیز نباید در آب شنا کنند.
 منبع:سلامانه